«Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» στο θέατρο Προσκήνιο

Έως τις 13 Ιανουαρίου του 2015

Γκροτέσκο, σουρεαλιστικό, αλλόκοτο και ονειρικό το έργο του Ρουμάνου συγγραφέα ΜΑΤΕΪ ΒΙΣΝΙΕΚ προκαλεί γέλιο και συγκίνηση, καταγράφοντας τη ζωή σε ζωντανή μετάδοση.

Έτσι, στο έργο του, “Η Λέξη Πρόοδος στο Στόμα της Μητέρας μου Ηχούσε Πολύ Φάλτσα”, επιστρατεύει κι άλλα πρόσωπα: Μια τραβεστί και μια απίθανη θεωρία περί κομμουνισμού. Μια πατρόνα εξηγεί τον καπιταλισμό: “Δεν είμαστε ρατσιστές εδώ! Αυτή είναι η Ευρώπη! Εδώ, τα κάνεις όλα σ’ όλον τον κόσμο!” Μια πόρνη διακηρύσσει την αθωότητά της τραγουδώντας σε μια ακατανόητη γλώσσα. Και ο γιος, παρών σε όλο το έργο, συμφιλιώνεται με όλους τους νεκρούς στρατιώτες που είναι θαμμένοι στην περιοχή: Σέρβους, Βόσνιους, Ρώσους, Κροάτες, Γάλλους, Ισπανούς, Αυστριακούς, Ρουμάνους… “Όλα τα Βαλκάνια κι όλη η Μεσόγειος είναι θαμμένη εδώ”, λέει σε κάποια στιγμή, “πρόκειται για έναν παγκόσμιο χάρτη. Η ιστορία του 20ου αιώνα. Πάνω εκεί χτίζεται το σήμερα. Η πρόοδος…”

Η πρόοδος και όλα τα δεινά του κόσμου… εμφύλιες συρράξεις, μεταναστεύσεις, παγκόσμια θρησκεία του κέρδους, trafficking, οι θλιβερές συνέπεις του απολυταρχισμού και του νεοφιλελευθερισμού, η σχιζοφρένεια να ζεις υπό παρακολούθηση (βλέπε, Big Brother) και να μην γίνεσαι μαριονέτα!

Ο Βισνιέκ όμως ξεκαθαρίζει τη θέση του: “Για μένα η αποστολή της λογοτεχνίας δεν είναι η καταγγελία. Υπάρχουν ιστορικοί, κοινωνιολόγοι, υπάρχουν μαρτυρίες των θυμάτων. Πρέπει να βρούμε μια γλώσσα που να ωθεί την καταγγελία στον στοχασμό. Οι όμορφες, θλιβερές ιστορίες είναι πλέον παγκόσμιες”, λέει ο συγγραφέας.

Ιστορίες που αρχίζουν σαν παραμύθια. Όπου, ο Πατέρας και η Μητέρα, υποχρεωμένοι να συνεχίσουν, χτίζουν ένα νέο σπίτι με ορθάνοιχτες πόρτες για αγαπημένους επισκέπτες. Κι όπου τα παιδιά επιστρέφουν… Στην τελευταία ατάκα του έργου, η Ίντα λέει: “… είμαι εδώ. Και είμαι πάντα η κόρη σας. Θα τα καταφέρουμε…”

“Η Λέξη Πρόοδος…” του Ματέι Βισνιέκ βραβεύτηκε το 2009 στο Φεστιβάλ της Αβινιόν, και ο συγγραφέας έγινε γνωστός στην Ελλάδα με τη μετάφραση του έργου από την Έρση Βασιλικιώτη (εκδ. Ύψιλον) και το ανέβασμά του σ��η Θεσσαλονίκη από την Πειραματική Σκηνή της “Τέχνης”, το 2007.