Αυτή την ώρα σε παγκόσμιο επίπεδο συντελούνται συγκλονιστικές διεργασίες που σε πολλούς θυμίζουν τις συνθήκες του μεσοπολέμου. Η περίοδος της νέας τάξης πραγμάτων που προέκυψε μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και πρόσφερε μια μορφή προσωρινής σταθερότητας στις διεθνείς σχέσεις, έχει παρέλθει προ καιρού.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αποσύρονται οικειοθελώς από τον ρόλο της μοναδικής υπερδύναμης που ξοδεύει αφειδώς πολύτιμους πόρους από το εσωτερικό της για να διασφαλίζει ως παγκόσμιος χωροφύλακας την τάξη σε παγκόσμιο επίπεδο. Έχοντας εξασφαλίσει εδώ και καιρό αυτάρκεια στο επίπεδο προμήθειας καυσίμων και βλέποντας ότι μπορεί στο μέλλον να παίζει ρόλο στην παγκόσμια αγορά όχι πια ως καταναλωτής υδρογονανθράκων, αλλά και ως εξαγωγέας, ενδιαφέρονται όλο και λιγότερο για τη διασφάλιση της ομαλής ροής τους.
Η παγκοσμιοποίηση δεν αποτελεί πρώτη επιλογή για τους αμερικανικούς κολοσσούς που στηρίζουν τον σημερινό πλανητάρχη. Η Ουάσιγκτον επιλέγει ανάλογα με τα στρατηγικά της συμφέροντα σε ποιες περιοχές του πλανήτη θα παίζει ρόλο και σε ποιες θα μένει σε ρόλο παρατηρητή ή απλώς καθοδηγητή των κινήσεων άλλων παικτών της παγκόσμιας σκακιέρας.
Η πολιτική Τραμπ μπορεί να κρίνεται από πολλούς ως ακραία και καιροσκοπική, σίγουρα όμως δεν είναι παροδική. Από την Καλιφόρνια και το Τέξας, μέχρι την Αϊόβα και τη Νέα Υόρκη, όλο και περισσότεροι ασπάζονται την ιδέα της επιλεκτικής απόσυρσης. Στη φύση όμως, δεν υπάρχει κενό. Πόσω μάλλον στον χώρο των γεωστρατηγικών συμφερόντων. Εκεί που υποχωρούν οι Αμερικανοί, σπεύδουν να παίξουν ρόλο άλλοι. Κινέζοι και Ρώσοι ενδυναμώνουν καθημερινά τις θέσεις τους σε περιοχές που παραδοσιακά είχαν επιρροή, είτε στην Ανατολή είτε στην Αφρική και προσπαθούν να πατήσουν πόδι με διάφορους τρόπους στην Ευρώπη. Ρόλο διεκδικούν και περιφερειακοί παίκτες όπως η Τουρκία, το Ιράν ακόμη και η μακρινή Βραζιλία.
Τα εγκαίνια ενός αγωγού φυσικού αερίου από τον Πούτιν και τον Ερντογάν πριν από μερικά χρόνια θα ήταν αδιανόητα για την Ουάσιγκτον. Κι όμως αυτά πραγματοποιήθηκαν χθες χωρίς ιδιαίτερη αντίδραση από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Θα ακολουθήσει και η παράδοση των S-400 από τους Ρώσους στην Άγκυρα παρά τις φραστικές απειλές των Αμερικανών. Είναι φανερό ότι νέες συμμαχίες διαμορφώνονται στη γειτονιά μας. Η Ε.Ε. αποδυναμωμένη από την κρίση, βρίσκεται αντιμέτωπη με το φάσμα του εθνικισμού, που ξεπροβάλλει όλο και πιο δυναμικά στο προσκήνιο. Οι εθνικιστές εκμεταλλευόμενοι τη δυσαρέσκεια που προκαλεί στην κοινή γνώμη η υποχώρηση του κράτους πρόνοιας στην προσπάθεια να καταστούν ανταγωνιστικές οι οικονομίες των χωρών μελών, βρίσκουν όλο και περισσότερα αυτιά έτοιμα να ακούσουν τις ακραίες και επικίνδυνες θέσεις τους.
Μέσα σ’ αυτό το διεθνές περιβάλλον φαντάζει ως φωτεινός αστέρας στον σκοτεινό ουρανό, η πρόταση Μακρόν για ενίσχυση των δομών της Ευρώπης. Οι πιέσεις του στη Μέρκελ για κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας, ακόμη και για κοινό ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, επαναφέρουν στο προσκήνιο την προοπτική της ομοσπονδοποίησης. Είναι αμφίβολο, αν θα μπορέσει να επιβάλει τις απόψεις του ο Γάλλος πρόεδρος. Την ώρα που οι εθνικιστικές δυνάμεις ενδυναμώνονται και πάλι στη Γερμανία και η Καγκελάριος Μέρκελ είναι πιο αδύναμη παρά ποτέ, δε θα πρέπει να περιμένουμε θεαματικές κινήσεις.
Το ζητούμενο λοιπόν για την Ελλάδα είναι να δει αυτή τη ρευστότητα στο παγκόσμιο γεωστρατηγικό σκηνικό και να χαράξει τη δική της πορεία. Να επιλέξει το στρατόπεδο που θα ενταχθεί αν τα πράγματα στραβώσουν. Η χώρα μας ανήκει στον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η μοίρα της είναι ταυτισμένη μαζί της. Δυστυχώς σήμερα φαίνεται πως φτιάχνονται νέες συμμαχίες που θα οδηγήσουν στο μέλλον και άλλους, εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου στην απόφαση να αναζητήσουν το δικό τους αυτόνομο ρόλο.
Οι παραδοσιακοί δεσμοί φιλίας μεταξύ των κρατών δοκιμάζονται σε συνθήκες διεθνούς αταξίας. Εμείς λόγω της γεωστρατηγικής μας θέσης δεν έχουμε περιθώρια για λάθη. Κατά παράδοξο τρόπο για τα δεδομένα της εξωτερικής μας πολιτικής, στο παρελθόν ήμασταν πάντα με το στρατόπεδο των νικητών. Ας ελπίσουμε ότι το ίδιο θα πράξουμε και στο μέλλον. Οι εξελίξεις τρέχουν και εμείς έχουμε μπει σε μια μακρά προεκλογική περίοδο στην διάρκεια της οποίας είναι φυσικό το πολιτικό προσωπικό της χώρας να στραφεί στις ανάγκες της κάλπης. Πολύ φοβάμαι ότι ο χρόνος που χάνεται στο μέλλον θα αποδειχθεί πολύτιμος και για την κοινωνία και για τα εθνικά μας συμφέροντα. Πρέπει σήμερα κιόλας η πολιτική ηγεσία της χώρας να κάτσει στο τραπέζι του διαλόγου και να μιλήσει ανοικτά και χωρίς ταμπού για το μέλλον. Χρειαζόμαστε μια νέα «μεγάλη ιδέα» όχι προς θεού με αλυτρωτικά χαρακτηριστικά, αλλά ως βασικό κορμό της εθνικής μας στρατηγικής για τα επόμενα τριάντα ή σαράντα χρόνια στη διάρκεια των οποίων θα αλλάξουν τα πάντα γύρω μας.
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
