Η συζήτηση για την ημερομηνία - ορόσημο της 20ης Αυγούστου, της λήξης δηλαδή του ελληνικού προγράμματος, επικεντρώνεται στο αν αυτό το γεγονός σηματοδοτεί κάποια πραγματική αλλαγή για την οικονομία ή είναι απλώς ένα χρονικό σημείο σε μία αλληλουχία μέτρων, περικοπών και εποπτείας, η οποία θα συνεχιστεί.
Σε επίπεδο κοινωνία όμως (ή ουσίας της πολιτικής αν προτιμάτε), είναι πασιφανές ότι ελάχιστα έχουν αλλάξει στη χώρα από το 2009, με εξαίρεση τους αριθμούς.
Μπορεί όντως, έστω και με το ζόρι και υπό τη δαμόκλεια σπάθη των δανειστών, να έχουν γίνει αλλαγές που αφορούν τη δημοσιονομική κατάσταση, με τις τρομακτικές παρενέργειες πάντως που δημιούργησαν οι οριζόντιες (και άρα άδικες πολλές φορές) περικοπές, όμως στους υπόλοιπους τομείς η κατάσταση παραμένει λίγο-πολύ ίδια, αν όχι και χειρότερη.
Ο «ωχαδερφισμός» συνεχίζεται σε όλα τα επίπεδα (και ίσως μεγεθύνθηκε κιόλας τα τελευταία χρόνια), η περιφρόνηση του δημόσιου χώρου καλά κρατεί όπως και πρώτα, η συμπεριφορά στην καθημερινή μας ζωή εξακολουθεί να είναι τριτοκοσμική (όπως αποδεικνύει η χρήση της ΛΕΑ σαν… κανονικής λωρίδας κυκλοφορίας στον Κηφισό). Την ίδια ώρα η πολιτιστική υποκουλτούρα των «σκυλάδικων» ακουσμάτων συνεχίζει να είναι κυρίαρχη (όπως διαπιστώνει κάποιος στα beach bar το καλοκαίρι ), παιδεία της καθημερινότητας δεν υπάρχει (βλέπε αποκλεισμός των προσβάσεων των ΑμΕΑ από κατόχους ΙΧ) και η Ελλάδα μοιάζει σε ουκ ολίγες περιπτώσεις με χώρα της Αφρικής ή της Μέσης Ανατολής που έτυχε γεωγραφικά να ανήκει στην Ευρώπη.
Τα παραπάνω δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν στη χώρα μας φωτεινά παραδείγματα ή ότι έχει εκλείψει παντελώς το φιλότιμο, το οποίο ως έννοια δύσκολα μπορεί να αποδοθεί σε άλλη γλώσσα.
Το βέβαιο είναι όμως ότι επικεντρωθήκαμε όλοι στην οικονομική κρίση, θέτοντας σε δεύτερη μοίρα την χαοτική κατάσταση που εξακολουθεί να επικρατεί στην καθημερινότητα και στη συμπεριφορά μας. Δυστυχώς, η κρίση δεν λειτούργησε σαν «σοκ», ώστε τουλάχιστον να γίνουμε καλύτεροι σε όλα τα υπόλοιπα. Αντιθέτως έγινε άλλοθι ή αφορμή για να βγει συχνά στην επιφάνεια ο χειρότερος εαυτός μας. Είτε μας αρέσει είτε όχι, σε ό,τι αφορά την κοινωνία, τόσα χρόνια κρίσης. πήγαν χαμένα, αφού ούτε η λογική μας άλλαξε ούτε η νοοτροπία μας.
Για να μην μπλέξουμε στην αέναη συζήτηση του τύπου «η κότα έκανε το αβγό ή το αβγό την κότα» σε σχέση με την πολιτική και τους πολιτικούς, για να γίνει καλύτερη η Ελλάδα ως χώρα και με καλύτερους πολίτες, πρέπει να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι. Καλοί οι αριθμοί, αλλά πρέπει να βελτιώνονται και οι άνθρωποι, όσο κι αν αυτό είναι δύσκολο να μετρηθεί.
Είναι αλήθεια όμως ότι το ζήτημα είναι και πολιτικό (αν και όχι κομματικό με τη στενή έννοια, καθώς μόνο με μια στροφή άλλωστε στις πολιτικές επιλογές μας, ώστε να εκλείψει ο λαϊκισμός, που είναι κυρίαρχος παντού, θα μπορέσει η Ελλάδα να βγει στο ξέφωτο. Και μόνο αν υπάρξει ηγεσία σε όλους τους τομείς που να μπορεί να πείσει και να εμπνεύσει, θα μπορέσουν να γίνουν αλλαγές και σε επίπεδο κοινωνίας-παιδείας. Αλλιώς, η χώρα θα παραμείνει στο «υπόγειο» της Ευρώπης και θα επιμείνει να καυχιέται σαν «Μαντάμ Σουσού» για μεγαλεία του παρελθόντος, μετρώντας αν τα κέρματα στο ντενεκεδάκι κάτω από το στρώμα, έγιναν περισσότερα…
adiakopoulos@star.gr
