44 χρόνια από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ

Αν ήταν άνθρωπος θα ήταν… υπουργοποιήσιμος, ως εκπρόσωπος της γενιάς της «40άρηδων», στην οποία δείχνει αδυναμία ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.

Ο λόγος για το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα, το ΠΑΣΟΚ, το οποίο γεννήθηκε σαν σήμερα, το 1974.

Κεντρικό πρόσωπο του ΠΑΣΟΚ ήταν, είναι και θα είναι ο Ανδρέας Παπανδρέου. Για την ακρίβεια ο τρεις φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας (1981 – 1989 και 1993 – 1996) είναι η ψυχή του ΠΑΣΟΚ, πρόεδρος του οποίου υπήρξε από τη γέννησή του Κινήματος έως και το 1996, όταν παραιτήθηκε από το Ωνάσειο που νοσηλευόταν με προβλήματα υγείας.

Η ίδρυση

Η φωτογραφία του 1974, με τον Ανδρέα Παπαδρέου να κρατά την ιδρυτική διακήρυξη του κόμματος, φορώντας λευκό πουκάμισο, είναι μια από τις πιο αναδημοσιευμένες, πολιτικές και μη.

Ο πρώην πρωθυπουργός διάβασε (με τη βοήθεια του Κώστα Νικολάου) την ιδρυτική διακήρυξη μπροστά σε 150 άτομα, μεταξύ των οποίων στελέχη του ΠΑΚ (Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα) και του Αντιδικτατορικού αγώνα, σε κεντρικό ξενοδοχείο των Αθηνών στις 3 Σεπτέμβρη, ημέρα κατά την οποία εορτάζεται η παραχώρηση του Συντάγματος από τον Όθωνα.

«Για να προστατέψουμε το έθνος, για να ανοίξουμε το δρόμο που οδηγεί στην αδέσμευτη λαϊκή κυριαρχία και τη δημοκρατία. Σ' αυτά τα πλαίσια πρέπει να ερμηνευτεί και η δικιά μας απόφαση να προχωρήσουμε σήμερα σε μια πολιτική πράξη, στη διακήρυξη των βασικών αρχών και στόχων ενός νέου πολιτικού Κινήματος, του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος», είπε - μεταξύ άλλων - ο Ανδρέας Παπανδρέου.

Το κείμενο, που έμεινε στην ιστορία ως «Διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη» είχε πάρει την οριστική μορφή του μόλις το προηγούμενο βράδυ, στο περίφημο σπίτι στο Καστρί. 

Μάλιστα, αρχικά το κόμμα είχε δηλωθεί στον Άρειο Πάγο «Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κόμμα», με τον Ανδρέα Παπανδρέου να το αλλάζει σε «Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα» δύο ημέρες αργότερα.

Τα παρθενικά γραφεία ήταν στην Ακαδημίας, σε ένα μικρό δυάρι, ωστόσο σε λιγότερο από μήνα το ΠΑΣΟΚ θα μετακόμιζε στην Πανεπιστημίου.

Με το τρίπτυχο «Εθνική Κυριαρχία. Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Απελευθέρωση» και το σύνθημα «έξω το ΝΑΤΟ», το ΠΑΣΟΚ παίρνει ποσοστό 13,56% στις εκλογές του 1974.

Τρία χρόνια μετά, το 1977, θα γίνει αξιωματική αντιπολίτευση, λαμβάνοντας το 25,34% των ψήφων και εκλέγοντας 93 βουλευτές. Ο δρόμος προς την εξουσία έχει ανοίξει.

Η πρώτη νίκη σε εκλογές

Στις εκλογές του 1981 ο Ανδρέας Παπανδρέου θα οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ σε θρίαμβο με 48,1%, με τα συνθήματα «Εδώ και τώρα αλλαγή» και «Η Ελλάδα στους Έλληνες».

Το ΠΑΣΟΚ θα κερδίσει και τις εκλογές του 1985, ωστόσο το 1988 ξεσπά το οικονομικό σκάνδαλο Κοσκωτά, στο οποίο κατηγορήθηκαν ότι ενεπλάκησαν στελέχη της τότε κυβέρνησης, αλλά και ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου.

Τελικά, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ πέφτει. Μεσολαβούν 3 εκλογικές αναμετρήσεις (Ιούνιος 1989, Νοέμβριος 1989 και 1990) στις οποίες το ΠΑΣΟΚ και ο ίδιος μένουν στην αξιωματική αντιπολίτευση.

Το 1993, με τον Ανδρέα Παπανδρέου απαλλαγμένο από τις κατηγορίες, το ΠΑΣΟΚ θριαμβεύει με 46,88%. Τον Ιανουάριο του 1996 ανοίγει νέα σελίδα στην παράταξη, καθώς ο Ανδρέας Παπανδρέου (ο οποίος πέθανε λίγους μήνες μετά) παραιτείται από το Ωνάσειο και τη θέση του πρωθυπουργού και του προέδρου του ΠΑΣΟΚ αναλαμβάνει ο Κώστας Σημίτης.

Το ΠΑΣΟΚ θα επικρατήσει και στις εκλογές του 1996 και του 2000, ενώ το 2004 βρέθηκε και πάλι στην αξιωματική αντιπολίτευση με αρχηγό πλέον τον Γιώργο Παπανδρέου.

Παρέμεινε στην αξιωματική αντιπολίτευση μέχρι το 2009, όταν και επικράτησε στις εκλογές ο Γιώργος Παπανδρέου. 

Η νέα σελίδα

Το ΠΑΣΟΚ συγκυβέρνησε τη χώρα από τον Νοέμβριο του 2011 έως και τον Μάιο του 2012 (κυβέρνηση συνεργασίας Λουκά Παπαδήμου) και από το 2012 έως το 15 (συγκυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου).

Το 2017 ανακοινώθηκε η δημιουργία ενός νέου ενιαίου κεντροαριστερού φορέα στην Ελλάδα, του Κινήματος Αλλαγής, συνιστώσα του οποίου είναι το ΠΑΣΟΚ. Πρόεδρος του Κινήματος εξελέγη η Φώφη Γεννηματά.

Επετειακή εκδήλωση για τα 44 χρόνια 

Επετειακή εκδήλωση για την 44η επέτειο ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ από τον Ανδρέα Παπανδρέου θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 3 Σεπτεμβρίου 2018 στο Ίδρυμα Μείζονος  Ελληνισμού. 

Η εκδήλωση με θέμα «Οι αξίες και οι αρχές του ΠΑΣΟΚ ζωντανή παρακαταθήκη για το παρόν και το μέλλον» θα ξεκινήσει στις 18.30 με τρεις παράλληλες θεματικές συζητήσεις και θα κλείσει με την κεντρική Ομιλία της Φωφής Γεννηματά, προέδρου του ΠΑΣΟΚ και του Κινήματος Αλλαγής, στις 20.00.