Η συζήτηση για το μέλλον της συνταξιοδότησης επανέρχεται έντονα στο προσκήνιο, καθώς οι δημογραφικές εξελίξεις στην Ελλάδα δημιουργούν ολοένα και μεγαλύτερη πίεση στο ασφαλιστικό σύστημα. Οι σημερινοί 20άρηδες, η γενιά που τώρα κάνει τα πρώτα της βήματα στην αγορά εργασίας, φαίνεται πως θα βρεθούν αντιμέτωποι με πολύ υψηλότερα όρια ηλικίας από τα σημερινά.
Έρχονται 148.500 προσλήψεις στο Δημόσιο: Τι θα γίνει με μισθούς & συντάξεις
Το δημογραφικό “καμπανάκι”
Η Ελλάδα γερνάει με γοργούς ρυθμούς. Οι γεννήσεις μειώνονται σταθερά, ο πληθυσμός συρρικνώνεται και το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται. Αυτό σημαίνει ότι λιγότεροι εργαζόμενοι καλούνται να συντηρήσουν περισσότερους συνταξιούχους — μια εξίσωση που δεν «βγαίνει» εύκολα για το ασφαλιστικό.
Οι ειδικοί προειδοποιούν πως, χωρίς παρεμβάσεις, οι δαπάνες συντάξεων θα αυξηθούν πάνω από τις δυνατότητες του συστήματος, οδηγώντας αναγκαστικά σε αναπροσαρμογές των ορίων ηλικίας. Σήμερα, στην Ελλάδα αναλογούν 1,65 εργαζόμενοι για κάθε έναν συνταξιούχο, όμως οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες: 1,46 προς 1 το 2030 και 1,23 προς 1 το 2050. Όσο βαθαίνει αυτή η απόκλιση τόσο δυσκολότερη γίνεται η χρηματοδότηση.
Διεθνής τάση για συνταξιοδότηση στα 70
Σχεδόν σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης), η «κανονική» ηλικία συνταξιοδότησης ανεβαίνει. Για όσους ξεκινούν σήμερα την εργασία τους, ο μέσος όρος συνταξιοδότησης διαμορφώνεται στα 66,4 έτη για τους άνδρες και στα 65,9 έτη για τις γυναίκες, με το όριο σε κάποιες χώρες να φτάνει ή και να ξεπερνά τα 70. Για την Ελλάδα, το νέο προβλεπόμενο όριο για τους νέους εργαζόμενους διαμορφώνεται στα 66 έτη, καθώς η δυνατότητα συνταξιοδότησης με 40 χρόνια εργασίας στα 62 αποτελεί το κατώτατο όριο, το οποίο θα ανεβεί σταδιακά.
Όσον αφορά την αναπλήρωση, για τους νέους εργαζόμενους η καθαρή σύνταξη αναμένεται να αντιστοιχεί στο 63% του μισθού, ποσοστό που σε ορισμένες χώρες πέφτει κάτω από 40%.
Το χάσμα των συντάξεων των γυναικών
Παρά τη μικρή βελτίωση, οι γυναίκες λαμβάνουν κατά μέσο όρο 23% χαμηλότερη σύνταξη από τους άνδρες. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το χάσμα, ο ΟΟΣΑ προτείνει μέτρα όπως η παροχή φθηνότερης παιδικής φροντίδας, η κατάργηση αντικινήτρων εργασίας και η προώθηση των γυναικών σε ηγετικές θέσεις και ειδικότητες υψηλής ζήτησης.
Συμπερασματικά, αν και η κυβέρνηση αποκλείει επίσημα αλλαγές έως το 2027, τα στοιχεία δείχνουν ότι για τους σημερινούς 20άρηδες η συνταξιοδότηση πιθανότατα θα έρθει αργότερα από τις σημερινές προβλέψεις. Ο συνδυασμός γήρανσης, μείωσης εργατικού δυναμικού και αυξανόμενου προσδόκιμου ζωής καθιστά σχεδόν βέβαιο ότι η συζήτηση για τα όρια ηλικίας θα επιστρέψει, και μάλιστα σύντομα.
Η πρόκληση μιας νέας γενιάς
Οι σημερινοί 20άρηδες φαίνεται πως θα χρειαστεί να εργαστούν για περισσότερα χρόνια από τις προηγούμενες γενιές — όχι μόνο για να εξασφαλίσουν μια αξιοπρεπή σύνταξη, αλλά και για να διατηρηθεί βιώσιμο το ασφαλιστικό σύστημα.
Η συζήτηση για το πώς θα στηριχθεί το μέλλον των συντάξεων βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο, με ολοένα περισσότερους ειδικούς να ζητούν συνδυασμό μέτρων: ενίσχυση της απασχόλησης, κίνητρα για οικογένειες, στήριξη της νέας γενιάς και διαρθρωτικές αλλαγές στο μοντέλο κοινωνικής ασφάλισης.