Είναι αμήχανο που ο Επίτροπος Μετανάστευσης της ΕΕ, Magnus Brunner, βρέθηκε να εκδιώχθηκε από τη χώρα την Τρίτη επειδή (υποτίθεται) παραβίασε το διπλωματικό πρωτόκολλο ενώ βρισκόταν σε ταξίδι για να συζητήσει πώς να χειριστεί τη ροή μεταναστών στη Μεσόγειο.
Ο Επίτροπος βρισκόταν σε ταξίδι με υπουργούς από την Ιταλία, την Ελλάδα και τη Μάλτα. Αφού επισκέφθηκε την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση στην Τρίπολη, στη δυτική Λιβύη, η ομάδα έφτασε στη Βεγγάζη στα ανατολικά, η οποία ελέγχεται από τον πολέμαρχο Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος είναι σύμμαχος της Ρωσίας.
Η ομάδα της ΕΕ επέμεινε ότι ήθελε να μιλήσει μόνη της με τον Χαφτάρ και αρνήθηκε συναντήσεις με άλλους αξιωματούχους της κυβέρνησης της Βεγγάζης. Αλλά ο Χαφτάρ ήθελε να συμμετάσχουν και μια ομάδα ανώτερων υπουργών και βοηθών του. Προκάλεσε διπλωματικό επεισόδιο.
«Οι αντιπροσωπείες βρίσκονταν στην VIP περιοχή του αεροδρομίου και επρόκειτο να συναντηθούν, αλλά ο Χαφτάρ ήθελε αρκετούς από τους υπουργούς (και σίγουρα τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών της ανατολικής λιβυκής κυβέρνησης) να συμμετάσχουν στη συνάντηση», δήλωσε στο POLITICO κυβερνητικός αξιωματούχος από χώρα της ΕΕ. «Αυτό δεν ήταν δυνατό για τον Επίτροπο της ΕΕ και τις κυβερνήσεις της ΕΕ να το δεχτούν. Ο Μπρούνερ είχε συμφωνήσει μόνο για μια συνάντηση με τον Χαφτάρ. Φαίνεται ότι η αντίδραση του Χαφτάρ ήταν στημένη».
Τι πραγματικά συνέβη: Η ευρωπαϊκή πλευρά πιστεύει ότι ο Χαφτάρ ήταν θυμωμένος επειδή η αντιπροσωπεία της ΕΕ είχε επισκεφθεί πρώτα την Τρίπολη, αντί να δώσει προτεραιότητα στην κυβέρνησή του στα ανατολικά.
Το γεγονός ότι η απόφαση για ακύρωση της συνάντησης στη Βεγγάζη, υποδηλώνει ότι οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης της Ανατολικής Λιβύης, μπορεί να είχαν προετοιμάσει ή να ήταν έτοιμοι για μια ηχηρή επίδειξη η οποία δε θα περιοριζόταν στις πρωτεύουσες των χωρών οι οποίες πλήττονται άμεσα από τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές (Ελλάδα, Ιταλία και Μάλτα), αλλά θα έδινε και ένα δυνατό μήνυμα στην ΕΕ.
Στην ασυνήθιστα επιθετική χειρονομία των αρχών της Βεγγάζης δεν υπήρξε κοινή αντίδραση από την Ε.Ε. και τους τρεις υπουργούς από την Ελλάδα, τη Μάλτα και την Ιταλία.
Αρχικά, οι τέσσερις πλευρές συμφώνησαν να εκδοθεί κοινή ανακοίνωση με σκοπό να αποτυπωθεί ενιαία στάση έναντι των αρχών της Βεγγάζης. Ωστόσο, αργότερα έγινε γνωστό από την Κομισιόν ότι κάθε πλευρά θα προχωρήσει σε δικές της ανακοινώσεις, καθώς προφανώς ήταν αδύνατο να συμφωνήσουν και οι τέσσερις σε κοινές διατυπώσεις. Ελλάδα και Ιταλία έχουν αρκετά αποκλίνουσες απόψεις για την κατάσταση στη Λιβύη.
Αργά χθες το βράδυ, ο επίτροπος Μπρούνερ περιορίστηκε σε μια ανάρτηση στην πλατφόρμα Χ για τις επαφές που είχε στην Τρίπολη, κάνοντας τη μικρή αναφορά στο τέλος του κειμένου του, ότι «οι προγραμματισμένες συναντήσεις στη Βεγγάζη δεν κατέστη τελικά δυνατόν να πραγματοποιηθούν».
Οι Βρυξέλλες έχουν δεσμεύσει περίπου 150 εκατομμύρια ευρώ σε βοήθεια προς τη Λιβύη από το 2014, με άλλα 465 εκατομμύρια ευρώ ειδικά για την υποστήριξη των προσπαθειών ελέγχου της μετανάστευσης και την παροχή βοήθειας σε εκτοπισμένους.
Τώρα τι; Η ΕΕ θα πρέπει να επανεκτιμήσει τα σχέδιά της για συνεργασία με τη Λιβύη μετά από αυτό το φιάσκο. Μπορεί να είναι δελεαστικό για χώρες όπως η Ελλάδα - η οποία βλέπει μεγάλο αριθμό μεταναστών να φτάνουν από τη Λιβύη και να αποβιβάζονται στην Κρήτη - να εξετάσουν το ενδεχόμενο να παρακάμψουν τις Βρυξέλλες και να κάνουν τις δικές τους διευθετήσεις.