Καιρός: Τι είναι ο «θερμικός θόλος» που καλύπτει την Ευρώπη
Επικίνδυνο κοκτέιλ σήμερα ζέστης και ισχυρών ανέμων
Ο «θερμικός θόλος» κρύβεται πίσω από τους ακραίους καύσωνες που ζει τις τελευταίες μέρες η Ευρώπη, με τον υδράργυρο να φτάνει έως και τους 46 βαθμούς Κελσίου. Την ίδια ώρα σήμερα στην Ελλάδα, θα επικρατήσει ένα εκρηκτικό κοκτέιλ ζέστης και ανέμων που ανεβάζει το επίπεδο κινδύνου εκδήλωσης πυρκαγιών στο 5.
Καιρός: Τι είναι ο «θερμικός θόλος»
Ο «θερμικός θόλος» είναι μια περιοχή υψηλής πίεσης που παραμένει «καρφωμένη» πάνω από μια χώρα ή περιοχή για ημέρες ή εβδομάδες, παγιδεύοντας τον ζεστό αέρα όπως το καπάκι μιας κατσαρόλας.
Έτσι, η θερμότητα αυξάνεται συνεχώς, ξηραίνοντας το έδαφος και ανεβάζοντας ακόμη περισσότερο τη θερμοκρασία.
Οι επιστήμονες αποκαλούν το heat dome «σιωπηλό δολοφόνο», καθώς αυξάνει δραματικά τους θανάτους, ειδικά μεταξύ των ηλικιωμένων, των μικρών παιδιών και των εγκύων, όπου αυξάνεται ο κίνδυνος πρόωρου τοκετού. Παράλληλα, το φαινόμενο εντείνει τις συνθήκες ξηρασίας και πυρκαγιών, με σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Όπως εξηγεί ο Διευθυντής της ΕΜΥ, Θοδωρής Κολυδάς:
«Τα τελευταία χρόνια, κυρίως τους θερινούς μήνες, ακούμε όλο και συχνότερα τον όρο #θερμικός_θόλος στα μέσα ενημέρωσης, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η φράση αυτή, που προέρχεται από τον αγγλικό όρο #heat_dome, έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής, όχι απαραίτητα επειδή περιγράφει ένα καινούργιο φαινόμενο, αλλά επειδή λειτουργεί ως ελκυστικός τίτλος για τον αναγνώστη ή τον τηλεθεατή. Ωστόσο, πίσω από τη “μόδα” του όρου, υπάρχει μια πραγματική μετεωρολογική κατάσταση, την οποία γνωρίζουμε εδώ και δεκαετίες.
Ο θερμικός θόλος είναι μια κατάσταση στην οποία ένα ισχυρό και στάσιμο βαρομετρικό υψηλό εγκλωβίζει θερμές αέριες μάζες κοντά στην επιφάνεια της Γης, λειτουργώντας σαν καπάκι. Η ατμόσφαιρα σε τέτοιες περιπτώσεις δεν κυκλοφορεί επαρκώς, και η ζέστη παγιδεύεται στις χαμηλότερες στιβάδες, χωρίς να διαφεύγει. Έτσι, παρατηρείται συνεχής άνοδος της θερμοκρασίας, ιδίως όταν υπάρχει και η παράλληλη μεταφορά θερμών αερίων μαζών από περιοχές όπως η Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη.
Οι θερμοκρασίες σήμερα αλλά και το επόμενο τριήμερο στη δυτική Ευρώπη θα φτάνουν τους 36 με 39 βαθμούς, με αυξημένη υγρασία και απουσία ισχυρού πεδίου ανέμων.
Αυτό το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο. Στην Ελλάδα και σε άλλες μεσογειακές χώρες, η παρουσία σταθερών αντικυκλώνων το καλοκαίρι είναι ένα απόλυτα φυσιολογικό και επαναλαμβανόμενο γεγονός. Οι παλιοί μετεωρολόγοι και γεωργοί γνώριζαν καλά τις επιδράσεις αυτής της στασιμότητας, χωρίς όμως να χρησιμοποιούν τον όρο «θερμικός θόλος».
Παλαιότερα, μιλούσαμε απλώς για ισχυρά αντικυκλωνικά πεδία ή περίοδους καύσωνα λόγω εισβολής θερμών αερίων μαζών από την Αφρική.Η έντονη χρήση του όρου σήμερα οφείλεται κυρίως στην επιθυμία των μέσων να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κοινού με έναν καινούργιο και πιο δραματικό όρο. Ωστόσο, είναι σημαντικό να διευκρινίζεται ότι το φαινόμενο δεν είναι νέο και ίσως αυτό που έχει αλλάξει είναι η ένταση και η διάρκεια τέτοιων επεισοδίων τα οποία περιγράφουμε δημόσια.
Συμπερασματικά, ο θερμικός θόλος είναι ένα παλιό, γνωστό μετεωρολογικό φαινόμενο που σήμερα επαναπροσδιορίζεται επικοινωνιακά. Αν και δεν αποτελεί νέο φαινόμενο, η κατανόηση του ρόλου του στην αύξηση των θερμοκρασιών είναι χρήσιμη, ιδιαίτερα καθώς οι επιπτώσεις των ακραίων καιρικών συνθηκών γίνονται ολοένα και πιο έντονες».
Καιρός: Εξαιρετικά μεγάλος κίνδυνος για φωτιές
Γενικά αίθριος θα είναι και σήμερα ο καιρός σε όλη τη χώρα, με ισχυρούς ανέμους, μεμονωμένες καταιγίδες, μικρή πτώση της θερμοκρασίας και κίνδυνο πυρκαγιάς.
Σύμφωνα με το Χάρτη Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς που εκδίδει η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης & Πολιτικής Προστασίας, για σήμερα προβλέπεται πολύ υψηλός κίνδυνος πυρκαγιάς (κατηγορία κινδύνου 4) για τις εξής περιοχές:
- Περιφέρεια Αττικής (συμπεριλαμβανομένης της νήσου Κυθήρων)
- Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας (ΠΕ Εύβοιας)
- Περιφέρεια Πελοποννήσου (ΠΕ Κορινθίας, ΠΕ Αργολίδας, ΠΕ Λακωνίας)
- Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου (ΠΕ Λέσβου, ΠΕ Χίου, ΠΕ Σάμου, ΠΕ Ικαρίας)
- Περιφέρεια Κρήτης
Ο καιρός σήμερα
Σύμφωνα με την πρόγνωση καιρού της ΕΜΥ, η θερμοκρασία θα σημειώσει σήμερα μικρή πτώση κυρίως στα ανατολικά. Θα φθάσει στα βόρεια ηπειρωτικά τους 31 με 33 και κατά τόπους τους 34 με 35, στο Ιόνιο, τα υπόλοιπα ηπειρωτικά, τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, τα Δωδεκάνησα και τη νότια Κρήτη τους 33 με 35, τοπικά στα κεντρικά ηπειρωτικά τους 36 με 37 βαθμούς και στην υπόλοιπη νησιωτική χώρα τους 30 με 33 βαθμούς Κελσίου.
Οι άνεμοι στα δυτικά θα είναι μεταβλητοί 3 με 4, στα ανατολικά θα πνέουν βόρειοι 4 με 6 και στο Αιγαίο τοπικά 7 και από νωρίς το απόγευμα στο ανατολικό Αιγαίο πιθανώς τοπικά έως 8 μποφόρ.
Παράλληλα, θα σημειωθούν τοπικές νεφώσεις στην κεντρική – ανατολική Μακεδονία τις πρωινές ώρες οπότε ενδέχεται να βρέξει πρόσκαιρα. Τις μεσημβρινές – απογευματινές ώρες θα αναπτυχθούν νεφώσεις στα ηπειρωτικά, στα ορεινά θα εκδηλωθούν τοπικοί όμβροι και στα βορειοδυτικά ορεινά μεμονωμένες καταιγίδες.
Καιρός: Αναλυτική πρόγνωση
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ΘΡΑΚΗ
Καιρός: Γενικά αίθριος με τοπικές νεφώσεις στην κεντρική – ανατολική Μακεδονία τις πρωινές ώρες οπότε ενδέχεται να βρέξει πρόσκαιρα. Tις μεσημβρινές – απογευματινές ώρες θα αναπτυχθούν νεφώσεις και στις υπόλοιπες περιοχές οπότε θα εκδηλωθούν τοπικοί όμβροι κυρίως στα ορεινά της Μακεδονίας. Άνεμοι: Από ανατολικές διευθύνσεις 3 με 5 μποφόρ. Θερμοκρασία: Από 21 έως 32 με 33 και τοπικά στην κεντρική Μακεδονία 34 με 35 βαθμούς Κελσίου. Στη δυτική Μακεδονία η ελάχιστη 2 με 3 βαθμούς χαμηλότερη.
ΝΗΣΙΑ ΙΟΝΙΟΥ, ΗΠΕΙΡΟΣ, ΔΥΤΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ, ΔΥΤΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Καιρός: Γενικά αίθριος. Τις μεσημβρινές – απογευματινές ώρες θα αναπτυχθούν νεφώσεις στα ηπειρωτικά και θα εκδηλωθούν τοπικοί όμβροι κυρίως στα ορεινά και στα ορεινά της Ηπείρου μεμονωμένες καταιγίδες. Άνεμοι: Μεταβλητοί 3 με 4 μποφόρ. Θερμοκρασία: Από 23 έως 33 με 35, στα ηπειρωτικά τοπικά 36 με 37 βαθμούς Κελσίου.
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ, ΕΥΒΟΙΑ, ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Καιρός: Γενικά αίθριος με τοπικές νεφώσεις τις μεσημβρινές – απογευματινές ώρες στα ηπειρωτικά ορεινά, οπότε ενδέχεται να εκδηλωθούν τοπικοί όμβροι στα ορεινά της ανατολικής Πελοποννήσου. Άνεμοι: Βόρειοι βορειοανατολικοί 3 με 5 και στα ανατολικά 5 με 6 και τις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες τοπικά έως μποφόρ. Θερμοκρασία: Από 22 έως 33 με 34 βαθμούς Κελσίου.
ΚΥΚΛΑΔΕΣ, ΚΡΗΤΗ
Καιρός: Αίθριος. Άνεμοι: Από βόρειες διευθύνσεις 6 με 7 και από νωρίς το απόγευμα στα ανατολικά πιθανώς τοπικά έως 8 μποφόρ. Θερμοκρασία: Από 23 έως 30 με 31 και στη νότια Κρήτη τοπικά έως 34 βαθμούς Κελσίου.
ΝΗΣΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ – ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
Καιρός: Αίθριος. Άνεμοι: Από βόρειες διευθύνσεις 6 με 7 και από νωρίς το απόγευμα στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου πιθανώς τοπικά έως 8 μποφόρ. Θερμοκρασία: Από 23 έως 30 με 31, στα Δωδεκάνησα τοπικά 33 με 35 βαθμούς Κελσίου.
ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Καιρός: Γενικά αίθριος, με τοπικές νεφώσεις τις μεσημβρινές – απογευματινές ώρες στα ηπειρωτικά ορεινά, όπου θα εκδηλωθούν πρόσκαιροι όμβροι. Άνεμοι: Από ανατολικές διευθύνσεις 3 με 4 και στις Σποράδες τοπικά έως 5 μποφόρ. Θερμοκρασία: Από 22 έως 35 με 36 βαθμούς Κελσίου. Στις Σποράδες η μέγιστη 5 με 6 βαθμούς χαμηλότερη.
ΑΤΤΙΚΗ
Καιρός: Αίθριος. Άνεμοι: Βόρειοι βορειοανατολικοί 4 με 5 και στα ανατολικά 5 με 6, πρόσκαιρα τις μεσημβρινές – απογευματινές ώρες έως 7 μποφόρ. Θερμοκρασία: Από 24 έως 34 με 35 βαθμούς Κελσίου. Στα παράκτια 2 με 3 βαθμούς χαμηλότερη.
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Καιρός: Παροδικές νεφώσεις με πιθανότητα τοπικών βροχών τις πρωινές ώρες. Τις μεσημβρινές – απογευματινές ώρες θα εκδηλωθούν πρόσκαιροι όμβροι κυρίως στα γύρω ορεινά. Άνεμοι: Νότιοι νοτιοανατολικοί 3 με 4 μποφόρ. Θερμοκρασία: Από 24 έως 32 βαθμούς Κελσίου.