Η προκήρυξη εκλογών από τον Ερντογάν σήμερα αιφνιδίασε αρκετούς αν και ήταν προδιαγεγραμμένη κατάληξη του ασταθούς πλαισίου στήριξης που του προσφέρει ο σημερινός συσχετισμός δυνάμεων στην Τουρκία.
Οι περισσότεροι πολιτικοί αναλυτές εντός και εκτός Τουρκίας περίμεναν όμως κάτι τέτοιο να συμβεί λίγους ή και αρκετούς μήνες αργότερα, από το ερχόμενο φθινόπωρο και σε κάθε περίπτωση μέχρι το 2019.
Ο αιφνιδιασμός φαίνεται ότι ταιριάζει «γάντι» με τον χαρακτήρα του απρόβλεπτου Τούρκου πολιτικού, αλλά η αλήθεια είναι ότι κάθε «ζαριά» που ρίχνει με τις παράτολμες κάποιες φορές αποφάσεις του, του βγαίνει σε… εξάρες!
Κίνηση 1η: Μετά το πραξικόπημα του 1980 έγινε μέλος του ισλαμιστικού Κόμματος της Ευημερίας, με το οποίο συμμετείχε στο τοπικό συμβούλιο του διαμερίσματος Μπεγιογκλού της Κωνσταντινούπολης, παρά τη «δαιμονοποίηση» των ισλαμιστών από το κεμαλικό καθεστώς και την καταπίεση που κατέληγε ακόμη και σε πολιτικές-ποινικές διώξεις. Χάρη σε αυτή τη «μαγιά» θα ιδιοποιηθεί αργότερα ο ίδιος το υπόγειο ρεύμα του Ισλάμ που «έβραζε» κάτω από τη βιτρίνα της κοσμικής Τουρκίας.
Κίνηση 2η: Στις 27 Μαρτίου 1994 εκλέγεται Δήμαρχος Κωνσταντινούπολης. Θα πετάξει το «γάντι» στο κεμαλικό καθεστώς τον Δεκέμβριο του 1997, σε διαδήλωση διαμαρτυρίας για την κήρυξη εκτός νόμου του Κόμματος Ευημερίας στην περιοχή του Σιίρτ, απαγγέλλοντας ποίημα του Τούρκου εθνικιστή ποιητή των αρχών του 20ου αιώνα Ζιγιά Γκιοκάλπ. Η πράξη του θεωρήθηκε από το δικαστήριο προτροπή για τέλεση αδικήματος και υποκίνηση σε θρησκευτικό ή φυλετικό μίσος. Ο Ερντογάν εξαναγκάσθηκε σε παραίτηση από την θέση του δημάρχου το 1998 και τελικά καταδικάστηκε το 1999 σε δεκάμηνη φυλάκιση. Η έκτιση της ποινής ολοκληρώθηκε στις 24 Ιουλίου 1999, αλλά η εικόνα του φυλακισμένου δημάρχου (τον οποίο είχε μάλιστα επισκεφθεί στη φυλακή ο τότε δήμαρχος Αθηναίων Δημήτρης Αβραμόπουλος) θα τον μετατρέψει σε λαϊκό ήρωα στις φτωχές συνοικίες της Κωνσταντινούπολης και στην ασιατική πλευρά της Τουρκίας.
Κίνηση 3η: Εκμεταλλεύεται τις δικαστικές περιπέτειες του Ερμπακάν και διασπά το πολιτικό Ισλάμ στην Τουρκία το 2001, πλασάροντας την εικόνα του «ανανεωτικού» και του «ισλαμοδημοκράτη» (κατά αντιστοιχία με τους Ευρωπαίους Χριστιανοδημοκράτες), με ανοχή στο κοσμικό καθεστώς της Τουρκίας και με φιλοδυτικό προσανατολισμό. Καταφέρνει έτσι να κερδίσει το κόμμα AKP (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) που ίδρυσε τις εκλογές του 2002, αν και ο ίδιος δεν μπόρεσε να γίνει άμεσα Πρωθυπουργός, λόγω κωλύματος εκλογιμότητας (ορίστηκε αρχικά ο στενός του συνεργάτης Αμπντουλάχ Γκιουλ). Ορκίστηκε πρωθυπουργός της Τουρκίας στις 14 Μαρτίου 2003. Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης πέτυχε μεγάλη νίκη και στις βουλευτικές εκλογές που έγιναν πρόωρα στις 22 Ιουλίου 2007, αποσπώντας ποσοστό 46,54%
Κίνηση 5η: Εκκαθαρίζει τα μεγάλα στηρίγματα του κεμαλικού καθεστώτος στις Ένοπλες Δυνάμεις, στην αστυνομία και στη δημόσια διοίκηση με αφορμή την υπόθεση Εργκένεκον, από την ονομασία της κοσμικής αλλά και υπερεθνικιστικής μυστικής οργάνωσης της Τουρκίας, η οποία είχε κατηγορηθεί μεταξύ άλλων για τρομοκρατία με τελικό στόχο την πτώση της κυβέρνησης Ερντογάν. Η υπόθεση άρχισε να αποκαλύπτεται το 2004 και έως τον Απρίλιο του 2011, πάνω από 500 άτομα συνελήφθησαν, ενώ απαγγέλθηκαν κατηγορίες σε 300 για συμμετοχή στην οργάνωση Εργκένεκον. Έως το 2015 πάντως οι περισσότεροι κατηγορούμενοι για τα εγκλήματα αυτά αθωώθηκαν αλλά χάρη στην υπόθεση αυτή για πρώτη φορά δεν φοβόταν πλέον ο Ερντογάν το «βαθύ κεμαλικό κράτος», αλλά συνέβαινε το αντίθετο.
Κίνηση 6η: Απαντά στις διαδηλώσεις που συγκλονίζουν την Τουρκία την άνοιξη του 2011 και στις καταγγελίες για ωμή αστυνομική βία και θανάτους διαδηλωτών στην Κωνσταντινούπολη, που αντιδρούσαν αρχικά στα σχέδια για την καταστροφή ενός πάρκου, με τη διεξαγωγή των εκλογών, στις 12 Ιουνίου 2011. Προς κατάπληξη πολλών το κόμμα του Ερντογάν πέτυχε νέα νίκη, εξασφαλίζοντας αυτοδυναμία με ποσοστό 50,2%, χωρίς όμως να συμπληρώσει την πλειοψηφία των 2/3 των εδρών στην Εθνοσυνέλευση. Ο Ερντογάν έγινε όμως ο δεύτερος πολιτικός που κερδίζει τρεις συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις στην τουρκική ιστορία, από το 1946.
Κίνηση 7η: Ο Ερντογάν μετακινείται στη θέση του προέδρου στις πρώτες άμεσες προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν στην Τουρκία στις 10 Αυγούστου 2014, τις οποίες κέρδισε με ποσοστό 52%.Σε συνδυασμό με τις θεσμικές αλλαγές και το γεγονός ότι ο Πρόεδρος δεν είναι πλέον «διακοσμητικός» στην Τουρκία αλλά επικεφαλής της κυβέρνησης (κατά τα πρότυπα Γαλλίας-ΗΠΑ) ο Ερντογάν αναβαθμίζει και ενισχύει την κυριαρχία του στην πολιτική ζωή της χώρας.
Κίνηση 7η: Στις 15 Ιουλίου μέρος του τουρκικού στρατού οργάνωσε πραξικόπημα για την ανατροπή της κυβέρνησης. Οι πραξικοπηματίες προσπάθησαν να συλλάβουν τον Ερντογάν σε ξενοδοχείο στη Μαρμαρίδα, αλλά δεν τα κατάφεραν. Ο Ερντογάν διαφεύγει αεροπορικώς και αρχικά σκέπτεται να καταφύγει στο εξωτερικό (ενδεχομένως στην Ελλάδα) όταν το πραξικόπημα δείχνει να επικρατεί. Μέσω τηλεφώνου όμως καλεί τον λαό να μην υπακούσει τους πραξικοπηματίες και οι πιστές στην κυβέρνηση δυνάμεις σταδιακά ανακτούν τον έλεγχο. Για το πραξικόπημα κατηγόρησε ως υπαίτιο τον πρώην υποστηρικτή και μέντορά του, με τον οποίο διαφώνησε, Φετουλάχ Γκιουλέν, ενώ με αφορμή αυτό εκκαθάρισε πλήρως τη δημόσια διοίκηση από τους πιο δυναμικούς αντιπάλους του.
Κίνηση 8η: Αιφνιδιαστικά προκηρύσσει προεδρικές εκλογές, με άλλοθι την πλήρη εφαρμογή των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι με ποσοστό 46% προηγείται με χαώδη διαφορά έναντι του δεύτερου, επικεφαλής των κεμαλικών, Κιλισντάρογλου, θέλοντας να προλάβει ενδεχομένως και ραγδαίες εξελίξεις στη Συρία που θα θέσουν σε κίνδυνο τα όσα έχει «χτίσει». Μία ακόμη «ζαριά» φαίνεται ότι θα του βγει, με τα κύρια ερωτήματα που πλανώνται να είναι δύο:
-Μέχρι πότε θα του αποδίδει η ριψοκίνδυνη πολιτική;
-Τι συνέπειες θα έχει μια επανεκλογή του για την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή;
Του Αλέξη Διακόπουλου
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
