Τα μάτια όλου του πλανήτη είναι στραμμένα στο Βερολίνο και όχι άδικα. Οι πολιτικές εξελίξεις που στιγματίστηκαν από το πρωτοφανές μεταπολεμικό ποσοστό των ακροδεξιών στις γερμανικές εκλογές, είναι ραγδαίες και το μέλλον προοιωνίζεται γεμάτο ανατροπές…κοινώς τα μάτια μας θα δουν πολλά!
Oπως εξηγεί στο star.gr ο Διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, Κωνσταντίνος Φίλης «η άνοδος ενός μορφώματος με νεοναζιστικά χαρακτηριστικά και όχι μόνο ακροδεξιά, σε μια χώρα όπως είναι η Γερμανία, με τις μνήμες ακόμη νωπές από τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο καθώς δεν είναι πολλές δεκαετίες πίσω αυτή η ιστορία, αν μη τι άλλο είναι μια ανησυχητική εξέλιξη.
Θα έλεγα δε, ότι καθίσταται περισσότερο προβληματική εξαιτίας του γεγονότος ότι ένα μεγάλο κομμάτι νέων ψηφοφόρων, δηλαδή όσων ψήφισαν για πρώτη φορά το 2017, επέλεξαν το AFD. Επίσης η διαρροή ενός εκατομμυρίου ψηφοφόρων από το κόμμα της Μέρκελ και τους Χριστιανοκοινωνιστές και περίπου μισού εκατομμυρίου από τους σοσιαλδημοκράτες, δείχνει ότι το Afd απέκτησε μια δυναμική, την οποία έτσι κι αλλιώς είχε αναπτύξει από το 2015 και μετά, όταν ξέσπασε η προσφυγική κρίση, έχοντας καταφέρει να εισέλθει στα περισσότερα από τα ομόσπονδα κρατίδια στις τοπικές εκλογές που είχαν προηγηθεί.
Αυτό που κανείς πρέπει να περιμένει, είναι να δει αν πρόκειται για μια ψήφο διαμαρτυρίας και μια ψήφο αντισυστημική απέναντι στην καθεστηκυία τάξη ή κατά πόσο ήταν μια ψήφος δυσαρεστημένων από τις κοινωνικές ανισότητες που υπάρχουν στη Γερμανία, παρά το γεγονός ότι η χώρα βρίσκεται στην καλύτερη (αριθμητικά πάντα) κατάσταση μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου. Κατά πόσο οι χαμηλόμισθοί που δεν έχουν δει αυξήσεις στους μισθούς τους τις τελευταίες σχεδόν δύο δεκαετίες, προτίμησαν το AFD, αν δηλαδή έχει περισσότερο ρίζες κοινωνικές αυτή η διαφοροποίηση ή αν είναι μια ψήφος διαμαρτυρίας απέναντι στο κατεστημένο, η οποία γρήγορα θα μπορούσε και σχετικά εύκολα να επιστρέψουν οι ψηφοφόροι αυτοί ή και οι νέοι ψηφοφόροι να επιλέξουν κάτι άλλο στο μέλλον. Αυτό σε σχέση με τη Γερμανία, είναι νομίζω το πιο σημαντικό στοιχείο.
Πάντως είναι μια δυνητικά ενθαρρυντική εξέλιξη, το γεγονός ότι οι Σοσιαλδημοκράτες θα βρεθούν στην αντιπολίτευση, διότι σε διαφορετική περίπτωση, το AFD θα ήταν στην αξιωματική αντιπολίτευση, καθότι τρίτο κόμμα και αυτό μπορεί να το ενίσχυε ακόμη περισσότερο. Θα δούμε όμως ποια ατζέντα θα ακολουθήσει το επόμενο διάστημα, δηλαδή αν θα μετριάσει τις απόψεις του ή αν θα παραμείνει άτεγκτο σε αυτές.
Ήδη η πρώτη ρωγμή επήλθε με την αποχώρηση της συμπροέδρου η οποία φαίνεται να είναι πιο μετριοπαθής σε σχέση με τα υπόλοιπα στελέχη της ηγεσίας του AFD, οπότε θα δούμε πως αυτό θα πορευτεί τα επόμενα 4 χρόνια εντός της Γερμανίας.
Τι σημαίνει αυτό για την Ευρώπη
Εως τώρα τα δεδομένα δείχνουν ότι αποφεύγεται ένας μεγάλος συνασπισμός και από τη στιγμή που η Μέρκελ είναι υποχρεωμένη να προβεί στο σχηματισμό κυβέρνησης με δύο κόμματα και όχι με ένα, τα οποία σε αρκετά θέματα έχουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις, εν προκειμένω δηλαδή οι φιλελεύθεροι από τη μία και οι πράσινοι από την άλλη, τα πράγματα στην Ευρώπη θα μοιάζουν συχνά με ασκήσεις ισορροπίας.
Στο καλό σενάριο θα δούμε αυτά τα κόμματα να αλληλοεξουδετερώνονται σε ζητήματα που αφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθότι οι φιλελεύθεροι έστω και για τακτικιστικούς λόγους επέδειξαν μια πιο σκληρή θέση και θα έλεγα σχεδόν αντιευρωπαϊκή ή ευρωσκεπτικιστική σε μια σειρά από ζητήματα. Αντιθέτως οι πράσινοι είναι αρκετά πιο φιλοευρωπαίοι.
Θα δούμε κατά πόσο η μία δύναμη θα εξισορροπήσει την άλλη μέσα στην επόμενη κυβέρνηση, σε περίπτωση πάντα που αυτά σχηματίσουν κυβέρνηση με την Μέρκελ. Και βέβαια και η Μέρκελ, η δυναμική της οποίας έχει εξασθενήσει αρκετά, αντιλαμβάνεται ότι αυτή είναι πιθανότατα η τελευταία της τετραετία στην καγκελαρία.
Επειδή λοιπόν θα βρεθεί και θα μετρήσει το ανάστημά της σε σχέση με τον Αντενάουερ και τον Χέλμουτ Κολ, πιστεύω ότι δε θα θελήσει να προκαλέσει περισσότερες αναταράξεις μέσα στην Ευρώπη. Αντιθέτως θα επιδιώξει μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια να λύσει προβλήματα, ώστε να αφήσει μια παρακαταθήκη και να μην αφήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση (από τη στιγμή που η Γερμανία ηγεμονεύει τα τελευταία χρόνια) στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα.
Αυτό βέβαια δε θα είναι εύκολο να το καταφέρει γιατί απαιτεί πολλούς συμβιβασμούς στο εσωτερικό λόγω του ότι θα υπάρχουν 3 πλέον κόμματα στην εξουσία. Είναι ωστόσο μια άσκηση ισορροπίας την οποία έχει να κάνει η Γερμανίδα καγκελάριος πολύ περισσότερο από το αν είχε να συγκυβερνήσει με τους Σοσιαλδημοκράτες.
Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα
Για τη χώρα μας, νομίζω ότι η Μέρκελ δε θα θελήσει να τεθεί εκ νέου, παρά το γεγονός πως οι φιλελεύθεροι το έχουν αναδείξει σε ζήτημα σοβαρό (αν και τις τελευταίες μέρες της προεκλογικής περιόδου, χαμήλωσαν αρκετά τους τόνους) οι φιλελευθέροι έχουν πει ότι θα ήθελαν να δουν μια πιο ευέλικτη διαδικασία για έξοδο κρατών – μελών από την ευρωζώνη. Έχουν μια διαφορετική αντιλήψη από τον Γάλλο πρόεδρο σε ότι αφορά την ευρωζώνη και την ανάγκη δημιουργίας ενός ενιαίου προϋπολογισμού, ενός κοινού υπουργού οικονομικών κλπ
Αυτό μπορεί να δυσκολέψει την Μέρκελ, από την άλλη δεν πιστεύω ότι η Γερμανίδα καγκελάριος θα προσθέσει ένα ακόμη πρόβλημα στα ήδη υφιστάμενα της Ευρώπης και τα ενδογενή και τα εξωτερικά, βλέπε σχέσεις με Ρωσία, Τουρκία, σχέσεις με ΗΠΑ λόγω του παράγοντα Τραμπ.
Και εφόσον δε θα θελήσει να προσθέσει προβλήματα δε νομίζω ότι θα επαναφέρει το ζήτημα της Ελλάδος και τυχόν εξόδου της χώρας μας από την Ευρωζώνη, παρά το γεγονός πως ένας από τους δύο δυνητικά κυβερνητικούς εταίρους, προεκλογικά το έχει θίξει.
Αυτό που είναι πιο ανησυχητικό για εμάς, είναι ότι η Μέρκελ μας προϊδέασε πως θα κάνει μια στροφή προς τα δεξιά και επιχειρήσει να κερδίσει πίσω τους ψηφοφόρους που έχασε το κόμμα της και αυτό το Χριστιανοκοινωνιστών προς το Afd, πράγμα που σημαίνει ότι θα δούμε να σκληραίνει τη στάση της στο προσφυγικό. Αυτό συνεπάγεται ενδεχομένως την επιστροφή, όσων αιτούνται ασύλου στην Γερμανία και δεν το λαμβάνουν στις χώρες υποδοχής μεταξύ των οποίων και την Ελλάδα.
Διότι έχει επανέλθει έτσι κι αλλιώς ο μηχανισμός του Δουβλίνου, από τον οποίο είχε εξαιρεθεί από το 2011 και έπειτα. Πλέον δεν ισχύει αυτό και άρα θα δούμε «επιστροφές» στη χώρα μας και ας ελπίσουμε αυτό να είναι σε συμβολικούς αριθμούς, διαφορετικά θα αντιμετωπίσουμε σοβαρό πρόβλημα! Το δεύτερο είναι ότι αν η Μέρκελ κρατήσει μια στάση ανυποχώρητη ή τέλος πάντως μια σκληρή γραμμή απέναντι στην Τουρκία, αυτό μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές που θα έχουν αντίκτυπο και στην Ελλάδα. Δηλαδή, αν δούμε μια διελκυνστίδα μεταξύ Τουρκίας – Γερμανίας, η Τουρκία μπορεί να θελήσει να αυξήσει τις προσφυγικές ροές μέσω των τουρκικών παράλιων προς την Ελλάδα πράγμα που σημαίνει ότι θα ασκηθεί ακόμη μεγαλύτερη πίεση στα ήδη επιβαρυμένα ελληνικά νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου και αυτό να είναι μέρος του παιχνιδιού των δύο χωρών. Η επειδή η Τουρκία πιέζεται και στο ανατολικό της μέτωπο, σήμερα έχουμε το δημοψήφισμα των Κούρδων του Ιράκ, τα πράγματα δεν πάνε καλά για την Τουρκία ούτε στη Συρία παρά το ότι έχει αναπτύξει μια συμμαχία με τη Ρωσία και το Ιράν, αυτή ωστόσο είναι μάλλον πρόσκαιρη.
Επειδή λοιπόν φαίνεται ότι και στο δυτικό μέτωπο η κατάσταση είναι κρίσιμη και οριακή για την Τουρκία, φαίνεται ότι η Γερμανία θα συνεχίσει αυτή τη σκληρή στάση των τελευταίων μηνών απέναντι στην Άγκυρα. Τότε μπορεί να δούμε την Τουρκία να επιχειρεί με κάποιο τρόπο να μεταφέρει μέρος του προβλήματος τους ευρωτουρκικού στην Ελλάδα που είναι και χώρα πρώτης γραμμής υποδοχής προσφύγων και βέβαια έχει ιστορικές διαφορές με την Άγκυρα».
Της Ισμήνης Λέντζου (i.lentzou@star.gr)
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
