Τον νέο αυστηρότερο κώδικα δεοντολογίας για τα μέλη της Κομισιόν εξειδικεύει ο Πρόεδρος Γιούνκερ, μετά την χθεσινή (Τετάρτη) εξαγγελία κατά την ομιλία του για την κατάσταση στην Ένωση.
Συγκεκριμένα, ο νέος κώδικας προβλέπει μεγαλύτερη περίοδο αναμονής 24 αντί 18 μηνών για τους Επιτρόπους και 3 χρόνια για τον έλεγχο των δραστηριοτήτων του Προέδρου της Κομισιόν στον ιδιωτικό τομέα, μετά την λήξη της θητείας τους. Ορίζει με σαφήνεια την έννοια της σύγκρουσης συμφερόντων, θα απαιτεί να δηλώνονται οι επενδύσεις άνω των 10.000 ευρώ και την δημοσιοποίηση των στοιχείων των ταξιδιών των μελών του κολεγίου δύο μήνες μετά την πραγματοποίησή τους.
- Δραστηριότητες μετά τη λήξη της θητείας: όπως ανακοινώθηκε τον Νοέμβριο του 2016 με επιστολή προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο νέος κώδικας δεοντολογίας επεκτείνει την περίοδο «αναμονής» από 18 μήνες, που είναι σήμερα, σε δύο χρόνια για τους πρώην επιτρόπους και σε τρία χρόνια για τον πρόεδρο της Επιτροπής. Κατά την περίοδο αναμονής, τα πρώην μέλη της Επιτροπής οφείλουν να ενημερώνουν την Επιτροπή προτού αναλάβουν νέα καθήκοντα. Επίσης, υπόκεινται σε περιορισμούς όσον αφορά ορισμένες δραστηριότητες, όπως η άσκηση πίεσης σε μέλη ή σε υπαλλήλους της Επιτροπής.
- Πρόληψη των συγκρούσεων συμφερόντων: ο νέος κώδικας δεοντολογίας ορίζει, για πρώτη φορά, την έννοια της «σύγκρουσης συμφερόντων» και θέτει ως αρχή ότι οι επίτροποι οφείλουν να αποφεύγουν όχι μόνο καταστάσεις σύγκρουσης συμφερόντων, αλλά και καταστάσεις που ενδέχεται να εκληφθούν ως τέτοιες. Σε περίπτωση που πρώην επίτροποι προτίθενται να εργαστούν σε τομείς που σχετίζονται με το προηγούμενο χαρτοφυλάκιό τους, πρέπει να ζητείται πρώτα η γνώμη της ανεξάρτητης επιτροπής δεοντολογίας. Εφεξής, τόσο οι αποφάσεις της Επιτροπής όσο και οι γνωμοδοτήσεις της επιτροπής δεοντολογίας αναφορικά με τέτοιες αποφάσεις θα δημοσιοποιούνται.
- Οικονομικά συμφέροντα: αυστηρότεροι κανόνες θα ισχύουν επίσης για τα οικονομικά συμφέροντα των επιτρόπων, οι οποίοι θα οφείλουν να δηλώνουν όλες τις επενδύσεις τους, αξίας άνω των 10.000 ευρώ, ανεξάρτητα από το αν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων. Σε περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων, εξ αιτίας συγκεκριμένων περιουσιακών στοιχείων που κατέχει ένας επίτροπος, ο πρόεδρος θα δύναται να απαιτήσει την εκχώρηση των εν λόγω περιουσιακών στοιχείων ή την τοποθέτησή τους σε τυφλό καταπίστευμα (blind trust). Οι επίτροποι οφείλουν να επικαιροποιούν τις δηλώσεις τους στην αρχή κάθε έτους, όπως ισχύει και σήμερα.
- Διαφάνεια και λογοδοσία: οι επίτροποι είναι οι σημαντικότεροι πρεσβευτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα κράτη μέλη και στον κόσμο και, για τον λόγο αυτό, ο πρόεδρος Γιούνκερ τους παροτρύνει να ταξιδεύουν τακτικά. Ωστόσο, οι μετακινήσεις τους πρέπει να γίνονται με τον πλέον οικονομικό τρόπο. Τα στοιχεία για τα έξοδα του ταξιδιού κάθε επιτρόπου θα δημοσιεύονται κάθε δύο μήνες.
- Επιβολή των κανόνων: για την εφαρμογή του κώδικα, οι επίτροποι θα βοηθιούνται από μια νέα, ενισχυμένη ανεξάρτητη επιτροπή δεοντολογίας, η οποία θα μπορεί να δίνει συμβουλές για όλα τα θέματα δεοντολογίας και να προβαίνει σε συστάσεις σε σχέση με τον κώδικα. Σε περίπτωση παραβίασης του κώδικα, η οποία δεν δικαιολογεί προσφυγή στο Δικαστήριο, η Επιτροπή δύναται να προβαίνει σε επίπληξη και να την δημοσιοποιεί. Πρόκειται για καινοτομία που εφαρμόστηκε πρόσφατα από την Επιτροπή Γιούνκερ και που θα ενσωματωθεί τώρα στους νέους κανόνες.
Από τις Βρυξέλλες, Θάνος Αθανασίου
